انجمن سینمای تجربی در سینماتک

 

«سینمای تجربی» آنقدر در ادبیات سینمای فارسی‌زبان مهجور مانده، نادیده گرفته شده و یا حتا در پسزمینه‌های نادرست به‌عنوان تعبیری برای ستایش و یا حتی نکوهش (!) به کار برده شده ــ از توصیفی که منتقدی چند سال پیش در مورد استن برکیج به‌دست داد تا مواجهه با فیلمی که تنها به دلیل پس و پیش‌کردن زمانی قاعده‌های آشنای ژانری‌اش با واژه‌ی «آوانگارد» روبرو شد ــ که هر فرصتی را برای مواجهه با مصداق‌های درست آن باید به فال نیک گرفت. به‌نظر می‌رسد گرفتاری‌ها را در فضای فارسی‌زبان باید در هر دو دسته‌ی شیوه‌های «عرضه» و «مصرف» جستجو کرد. کجا باید این فیلم‌ها را دید؟ (کسانی که اخبار جشنواره‌های بزرگی چون نیویورک و تورنتو را پی‌گیری می‌کنند حتما می‌دانند که یکی از محبوبترین بخشهای سالانه‌ی هر کدامشان به این‌دست فیلم‌های کوتاه اختصاص دارد) و بعد با چه زبانی در موردشان حرف زد و گفتگو کرد؟ (مجله‌های فارسی در مورد این سینما ساکت‌ بوده‌اند) ... اما برنامه‌ی نمایش فیلم‌های کوتاه «انجمن سینمای تجربی» امروز (‌‌دوشنبه) در «سینماتکِ» موزه چیزی فراتر از رفع کنجکاوی است. اینجا با ترکیب متنوع و دلچسبی از فیلم‌های کوتاه با دامنه‌ی وسیعی از تجربه‌ها روبروییم. ‌از پروژه‌ی دلچسب، جاه‌طلبانه‌ و همچنان ادامه‌دار روزبه رشیدی (Homo Sapiens) گرفته که ــ تا آنجا که از این پروژه دیده‌ام‌ ــ خود به تنهایی مجموعه‌ای متنوع از شیوه‌های جستجو در فرم‌های پایه‌ای سینماست (‌از کار روی مصالح آرشیوی گرفته تا قراردادن فیگورهای انسانی در پس‌زمینه‌های متفاوت روایی و فضایی) تا فیلم کوتاه جذاب و قابل تأمل آتوسا پورحسینی (Clandestine) که «نمایشی» تداعی‌گرایانه از مکان‌ها و تأثیرات آن‌هاست تا فیلم بسیار خوب ۷دقیقه‌ای اسپرانزا کولادو (The Illuminating Gas) که تجربه با خود نوار سلولوئید را به آزمونی جذاب در دنبال‌کردن صدا و تصویر بدل می‌کند تا باقی فیلم‌های حاضر در این برنامه. برنامه‌ای که فرصت مناسبی است برای مواجهه با بخشی کوچک از آنچه در سینمای تجربی معاصر می‌گذرد، آنجا که سینما ــ چه در آن سمت که خلق می‌شود و چه در آن سمت که تماشا می‌شود ــ مرزهای قراردادی خود را کنار می‌گذارد و خود را هر لحظه از نو تعریف می‌کند.