آدمکش در فیلمخانه
آدمکشِ هو شیائو شین برای من در حرکت میان دو نگاه متفاوت زنانه هویت می‌یابد و خلاصه می‌شود؛ در حرکت میان این دو قاب که در دو زمان مختلف رخ می‌دهند و حتی فیلمساز هم در دو کادر متفاوت فیلمبرداری‌شان می‌کند. این حرکت فقط نشانگر چرخش کاراکتر اصلی فیلم میان دو قطب متضاد نیست، بلکه بازگشت فیلم است به تاریخ و سنت سینمایی برای احضار مجموعه‌ای از ایده‌ها و رابطه‌ها و طرح دیگرگونه‌ی آن‌ها. نوشته‌های قبلی‌ام در مورد هو «مؤلف‌مدارانه» بودند و بر این نکته اصرار می‌کردند که برای درک هر کدام از این فیلم‌ها باید کلیت مسیر و تجربه‌ی طی‌شده توسط فیلمساز را ردیابی کنیم (و نه اینکه فقط با دیدن سرسری یک یا دو فیلم خود و فیلم و خواننده را با شلیک یک گلوله خلاص کنیم!). نوشته‌ی تازه «ژانرشناسانه» است و می‌پرسد مؤلفی همچون هو در مواجهه با ژانر «ووشیا» دنبال چه می‌گشته است. مسئله‌ی «ژانر» در میان ما همچنان به عنوان یک سوء‌تفاهم باقی مانده. ولی تا آنجا که بحث نقادی در میان است، «ژانر» یک تئوری است برای فهمیدن بخشی از سینما، درست نظیر «تئوری مؤلف» یا «نظریه‌ی روایت». هیچ تئوری‌ای کامل نیست و هر نظریه‌ای بسته به شیوه‌ی کاربستش می‌تواند نتایجی پربار یا بی‌حاصل داشته باشد. وقتی پای فیلمی مثل آدمکش به میان می‌آید، چنین بحث‌هایی بحرانی‌تر هم می‌شوند. اگر فیلم را در تداوم سه دهه تجربه‌ی ممتد فیلمساز با سینما نبینیم، بخش مهمی از ماجرا را از دست داده‌ایم و اگر کار فیلم با «پروبلماتیک»های ژانر را انکار کنیم، بخش مهم دیگری از ماجرا را. و هر دوی این نگاه‌ها با قطع ریشه‌های فیلم (در یکی از دو سطح مؤلف‌گرایانه یا ژانرشناسانه) در نهایت از آن چیزی «اخته» می‌سازند.
***
در ادامه‌ی مجموعه مقاله‌هایی که تا حالا در مورد سینمای هو شیائو شین نوشته‌ام، مقاله‌ی مربوط به آدمکش را می‌توانید در شماره‌ی تازه‌ی فیلمخانه ــ که امروز منتشر شده ــ بخوانید. اما این تنها مقاله‌ی این شماره در مورد هو شیائو شین نیست. «هو شیائو-شین و بوطیقای تاریخ» مقاله‌ای است از جیمز اودن که مسئله «روایت» در فیلم‌های دهه‌های هشتاد و نود هو را بررسی می‌کند و «سبز نامرئی: بوطیقای غیاب» عنوان مقاله‌ای است از پل کوتس که به کارکرد عمیقاً خلاقانه‌ی رنگ در پرواز بادکنک قرمز می‌پردازد. مقاله‌ی اودن را حسین عیدی‌زاده و مقاله‌ی کوتس را سینا آزری ترجمه کرده‌اند که از هر دو ممنونم. مقاله‌ی دوم در پرونده‌ی مفصلی با موضوع «رنگ» چاپ شده که در یادداشت دیگری جداگانه در موردش توضیح خواهم داد.
نظرات
ارسال یک نظر