در سرخوشی‌های نودساله بودن (4)

 تام، تام، پسرِ فلوت‌زن (کِن جیکوبز)

 

یوناس مکاس در موردِ کِن جیکوبز

از ستونِ ۱۹ژوئنِ ۱۹۶۹؛ ژورنالِ فیلم

 

تا حالا چندین‌بار به تام، تام، پسرِ فلوت‌زن، فیلمِ کِن جیکوبز اشاره کرده‌ام. باید بیشتر از این در موردش با شما حرف بزنم. مرا ببخشید که دارم در موردِ فیلمی می‌نویسم که نمی‌توانید ببینیدش. سیستمِ فعلیِ پخشِ فیلم اجازه نمی‌دهد که چنین فیلمی را ببینید. اما باید بدانید که چه‌چیز را از دست داده‌اید.

تام، تام، پسرِ فلوت‌زن یک فیلمِ (تقریباً) ده‌دقیقه‌ای بود که توسطِ بایوگرف کامپانی در نوامبرِ ۱۹۰۴ ساخته شده بود. جی. دابلیو بیتزر آن را فیلمبرداری کرده بود. فیلم را روی برگه‌های کاغذ در کتابخانه‌ی کنگره (بخشِ کپی‌رایت) نگه‌داری می‌کنند. اخیراً یک نسخه‌ی آن را از روی برگه‌های کاغذ آماده کردند و فیلم توسطِ برندون فیلمز پخش شد. کن جیکوبز این فیلمِ قدیمی را برداشت و آن را با نگاهِ مدرنِ سینمایی ترجمه کرد. جیکوبز آن را دوباره فیلمبرداری کرد. آن را تصویر به تصویر، فریم به فریم و جزء به جزء کالبدشکافی کرد و به یک فیلمِ تازه رسید؛ فیلمی از آنِ خود و به طولِ هفتادوُپنج دقیقه. او دو کارِ مهم کرد: فیلمی به لحاظِ بصری درخشان‌تر و به لحاظِ فرمی تأثیرگذارتر از فیلمِ اول خلق کرد؛ و نیز سنتِ «ترجمه‌ی فیلم» را بنیان گذاشت. تا آنجا که به کیفیتِ این فیلم مربوط می‌شود، من جاهای دیگر گفته‌ام که آن را یک کارِ استادانه می‌دانم. اما این جنبه‌ی «نرجمه‌ی فیلم» امکاناتِ نامحدودی را به روی ما باز می‌کند. به زودی ترجمه‌هایی از تولدِ یک ملت، دکتر کالیگاری و کلئوپاترا در میان خواهد بود. دارم فکر می‌کنم که شاید کلِ تاریخِ هشتادساله‌ی تولیدِ فیلمِ هالیوود بدل به یک ماده‌خام شود برای هنرمندانِ آینده‌ی‌ سینما – و یا دستِ کم برای بعضی‌هاشان.

پی‌نوشتِ مترجم:

نسخه‌ای که حالا از فیلم موجود است، صدوُپانزده‌دقیقه‌ای است. نمی‌دانم این هفتادوُپنج‌دقیقه‌ای که مکاس از آن صحبت می‌کند، نسخه‌ی اولیه‌ی فیلمِ جیکوبز بوده یا …؟